یادداشت | نور خاموش نشدنی

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، «المستنصر بالله» سی و ششمین خلیفه عباسی است. زمانی که او به تخت خلافت تکیه زد، بیش از350 سال از شهادت امامین عسکریین (علیهما السلام ) می گذشت. روزی برای بازدید از شهر سامرا از مرکز خلافتش، بغداد خارج شد. وقتی او وارد شهر سامرا شد در کمال تعجب دید که برای امامین عسکریین (علیهما السلام ) بارگاه و حرمی ساخته اند و آن را با پرده ها و فرش ها آراسته اند. شمع ها روشن است و بوی عود فضای حرم را معطرکرده است. مردم هم گروه گروه با شوق و رغبت به زیارت می آیند.

بعد از بازدید حرم امام عسکریین (علیهما السلام ) قصد زیارت قبور اجدادش کرد چرا که بسیاری از اجداد او در قبرستان سامرا مدفون هستند. وقتی وارد قبرستان شد دید سکوتی مرگ آفرین به قبرستان حاکم است. باد و باران قبر اجدادش را ویران کرده است و پرندگان هم روی قبر آنها فضولات انداخته اند. برای او سخت بود که ببیند اجدادش از اوج شهرت و قدرت به گمنامی و غربت رسیده اند.

یکی از اطرافیان مستنصر در همین حال زبان به چابلوسی باز کرد و گفت: شما خلیفه زمین هستید! در این عالم امر، امرِشماست، دستور دهید تا روی قبر اجدادتان گنبد و بارگاه جدیدی بسازند. چرا باید قبور علویان زائر داشته باشد و قبور اجداد شما نه؟ دستور دهید تا مردم به زیارت آن ها بشتابند!

المستنصر بعد از شنیدن این سخنان اندکی در فکر فرو رفت و بعد از چند لحظه جمله ای گفت که در لابه لای صفحات تاریخ به یادگار مانده است. جمله ای که بعد از 800 سال ارزش آن امروز بیشتر فهمیده می شود. المستنصرگفت: هَذَا أَمْرٌ سَمَاوِيٌ‏ لَا يَحْصُلُ بِاجْتِهَادِنَا وَ لَوْ حَمَلْنَا النَّاسَ عَلَى ذَلِكَ مَا قَبِلُوهُ وَ لَا فَعَلُوا.« این که می بینید مردم از سرتاسرعالم به اهل البیت (علیهم السلام ) عشق می ورزند و به زیارت آنها می آیند یک امر الهی است. با دستور و بخشنامه و بگیر و ببند به دست نمی آید. ما هم اگر مردم را به زیارت قبور اجدادمان وادار کنیم آن ها به این کار تن نمی دهند.»

در این روز های منتهی به اربعین سیل خروشان مردم به سوی کربلا روان است. اما از آنجایی که دیدن این صحنه برای برخی ناخوشایند است در تلاش هستند تا در این حرکت عظیم خللی ایجاد کنند. روزنامه ای در تنور اختلاف عرب و عجم می دمد. دیگری صیانت از حق مردم و بیت المال را بهانه قرار می دهد و از کمک کردن دریغ می کند. برخی از صاحبان تریبون هم با قیاس های شیطانی و شبهه افکنی از این قافله عقب نمی مانند. آیا در این گفته مستنصر برای آنها درس عبرتی نیست؟!

ثبت است بر جریده عالم دوام ما

البته این کارشکنی‌ها منحصر برای امروز نیست بلکه ریشه ای به قدمت تاریخ اسلام دارد. حجاج ها، هارون و منصور و معتصم و متوکلِ عباسی ها و صدام ها در طول این سالیان از هیچ تلاشی دریغ نکردند تا زیارت امام حسین (علیه السلام ) به فراموشی سپرده شود. متوکل عباسی در طول خلافتش 4 بار به تخریب حائر حسینی دستور داد. نکته قابل توجه درباره این تخریب ها این است که با فاصله کوتاه یک ساله و یا چند ساله اتفاق افتاده است. از این جریان به خوبی فهمیده می شود که عده ای بعد از تخریب حرم شروع به بازسازی آن می کردند. سوالی که در اینجا به ذهن می آید این است که چه کسی اقدام به باز سازی حرم می کرده است؟ هزینه آن را چه کسانی تامین می کردند؟ چه عاملی باعث می شده که عده ای این خطر را به جان بخرند؟

پاسخ این سوال‌ها در کلام امام سجاد(علیه السلام) نهفته است. حضرت در شام خطبه ای خطاب به یزید و مردم ایراد کردند. در ابتدای خطبه حضرت اشاره می کنند که خدا به آنها شش نعمت ویژه عنایت کرده است که دیگران از آن محروم هستند. یکی از آن نعمت‌ها این است که محبت آنها در قلب های مؤمنان نهفته است. خطای محاسباتی مخالفان زیارت هم این بود که آنها گمان می کردند می‌توانند عقیده‌ها را هم به زنجیر بکشند و به آن حکومت کنند؛ اما افسوس که عقیده اسیر شدنی نیست.

پیروز کیست؟

یزید که پدر بزرگ یزیدیان زمان به حساب می آید بعد از جریان عاشورا سرمست از باده غرور بود. روزی در جلسه ای که کاروان اسرا هم در آن حضور داشتند، اشعاری خواند که نشان از پیروزی ظاهری یزید داشت. حضرت زینب (سلام الله علیها) اینجا بود که برخواست و آن خطبه تاریخی را ایراد کرد. حضرت در قسمتی از خطبه خطاب به یزید فرمود: هر حیله ای در آستین داری به کار بگیر و از هیچ تلاشی دریغ نکن اما این را بدان: فَوَ اللَّهِ لَا تَمْحُو ذِكْرَنَا «به خدا قسم نمی توانی نام و یاد ما را از بین ببری».

وقتی همین کاروان به مدینه بازگشت مردم مدینه گریه کنان به استقبال قافله آمدند. عده ای از منافقان هم به قصد زخم زبان از امام سجاد(علیه السلام ) پرسیدند: چه کسی در کربلا پیروز شد؟ امام (علیه السلام ) متوجه این مساله شدند و در پاسخ آن ها فرمودند: إذَا دَخَلَ وَقْتُ الصَّلاَةِ فَأذِّنْ وَ أَقِمْ، تَعْرِفُ الغَالِبَ. «زمانی  که وقت نماز شد، اذان و اقامه بگو، پیروز را می  شناسی».

اکنون بعد 1400سال جمله « فَوَ اللَّهِ لَا تَمْحُو ذِكْرَنَا » ی زینب کبری (سلام الله علیها) در بنرها چاپ و در عمود های مسیر نجف _کربلا در مقابل دیدگان میلیون ها نفرنصب می شود. هنوز بعد این همه سال از مأذنه ها به گوش می رسد: أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ أَشْهَدُ أنَّ عَلیّاً أمیرالْمُؤْمِنینَ وَلیُّ اللّه.

دشمنت کشت ولی نور تو خاموش نشد           آری آن جلوه که فانی نشود نور خداست
نه بقا کرد ستمگر، نه بجا ماند ستم                 ظالم از دست شد و پایه مظلوم بجاست

/۹۱۸/ی۷۰۳/س

مجتبی عادلپور